Bir Aile Sağlığı Merkezi’ne başvuran 0-4 yaş arası çocuğa sahip ebeveynlerin çocukluk dönemi aşılarıyla ilgili aşı tereddüdü ve aşı reddinin belirlenmesi
Amaç: Aşılar, büyük salgınları durdurmadaki başarısını kanıtlamış olsa da son zamanlarda artan aşı tereddüdü ve reddi, küresel sağlığı tehdit eden bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Aşı içeriğine güvensizlik, sosyal medyada yayılan yanlış bilgiler, aşı sonrası yan etki deneyimi gibi durumlar ailelerin aşı yaptırma konusunda endişe yaşamalarına neden olmaktadır. Bu çalışma, 0-4 yaş arası çocuğu olan ebeveynlerin aşı tereddüdü ve aşı reddi nedenlerini ve bunlara etki eden faktörleri belirlemeyi amaçlamaktadır.
Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipteki bu çalışmanın verileri, Eylül-Aralık 2024 tarihleri arasında İstanbul Hilmi Şahin Aile Sağlığı Merkezi’ne başvuran, 0-4 yaş arası çocuğa sahip 249 ebeveynden yüz yüze görüşmelerle toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak Tanıtıcı Bilgi Formu, DSÖ SAGE Aşı Tereddüdü Ölçeği ve Aşı Karşıtlığı Ölçeği kullanılmıştır.
Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 33,55±5,39 yıldır; %83,5’i kadın, %63,5’i üniversite ve üzeri eğitime sahiptir. %89,6’sı rutin aşıları yaptırdığını belirtmiş, %10.4’ü ise aşıları reddetmiştir. En çok reddedilen aşılar Beşli Karma (%76,9) ve KPA (%69,2) olmuştur. Aşı güvenliği konusunda endişesi olanların oranı %30,5 olup, bu bireylerin aşı tereddüdü ve karşıtlığı puanları anlamlı derecede yüksektir (p<0.001).
Sonuç: Aşı tereddüdü ve aşı reddi ile ebeveynlerin eğitim, gelir durumu, aşı güvenliği algısı gibi faktörler arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Bu bulgular, ebeveynlerin aşı kabulünü arttırmak için kişiselleştirilmiş eğitim stratejileri geliştirilmesini desteklemektedir.