Aile Hekimliği Uzmanlık Eğitiminde Klinik Eğitim ve Alan
Sağlık hizmetlerinde gerek akut gerekse kronik hastalıklarla ilgili olarak sunulan sağlık bakımının büyük kısmı polikliniklerde ve sahada karşılanmaktadır. Oysa Türkiye’de, birincil sağlık sorunlarıyla baş etmek üzere yetiştirilen aile hekimliği uzmanlarının asistanlık eğitiminin tamamı yataklı hastane servislerinde yürütülmektedir. Dolayısıyla doğrudan ayakta hasta bakımını merkeze alan aile hekimliği uzmanlık eğitiminin öğrenim hedeflerini karşılamak için bu servislerde uygun olgularla karşılaşılması sınırlı kalmaktadır. Klinik eğitim, hizmet sunumu sırasındaki eğitimdir. Klinik eğitim; eğitimde standartların olmadığı ve usta-çırak ilişkisinin mesleki eğitimi sağlayan tek yöntem olduğu daha önceki yıllarda da kuralları oluşturulmamış olmasına rağmen tıp alanında geçerli bir yöntemdi. Bugün ise aynı olanağın tüm disiplinlerdeki asistanlara sunulması ancak yapılandırılması önerilmektedir. Aile Hekimliği gibi uygulamaya dönük disiplinler için uygulama sırasında öğrenme ve topluma dayalı öğrenme vazgeçilmez unsurlardır. Alanda ve uygulama sırasında eğitim, yatarak sunulan sağlık hizmetlerinden farklı olarak eğitilene gerçek aile hekimliği hizmetini izleme, tartışma, deneme, geri bildirim alarak bu konuda beceri geliştirme ve gerçek bir yeterlilik de- ğerlendirmesi yapılmasına fırsat verir. Kısacası yukarıda sayılan farklılıkları anlamak ve öğrenmek için bir aile hekimliği asistanının gerçek hizmet sunacağı yer olan ayaktan hasta bakımı yapılan yerlerde de eğitim almalıdır. “Uygulama sırasında eğitim” her şeyden önce gerçek ortamda öğrenmeyi sağlayacaktır. Uygulama alanında yürütülecek bu eğitimin eğiticileri de topluma dayalı merkezlerinde aynı zamanda hizmet sunan aile hekimliği uzmanları olacaktır. Bu hekimlerin kişisel çabası hem klinik eğitim hem de yüksek nitelikli hizmet sunumuna yeterli olmayacaktır. Eğiticinin uygun eğitim becerileri ile hazırlanmış olması yanında eğitim içeriğinin ve ölçüm yöntemlerinin de tanımlanmış olması gereklidir. Yurdumuzda da öncelikle alan eğitimi/aile hekimliği uygulaması sırasında eğitimin yasalaşması ve uzmanlık eğitim müfredatında yer alması ve alan eğiticileri ile saha uygulaması/alan eğitimi yapılacak olan birimlerin ortaya koyulması, eğitim açısından zaten hazırlıklı olan Üniversitelerde sahada yer alan bir eğitim ve uygulama birimi oluşturulması ve tüm birimlerin işbirliği içinde çalışması sağlanmalıdır.
Referanslar
- Bowen JL, Salerno SM, Chamberlain JK, Eckstrom E, Chen HL, Brandenburg S. Changing habits of practice. Transforming internal medicine residency education in ambulatory settings. J Gen Int Med 2005:20;1181-1187.
- Sprake C, Cantillon P, Metcalf J, Spencer J. Teaching in an ambulatory care setting. BMJ 2008; 337:a1156 doi: 10.1136/bmj.a1156.
- Steineert Y. Staff development for clinical teachers. Clin Teach 2005; 2:104-110.
- Spencer J. ABC of learning and teaching in medicine: Learning and teaching in the clinical environment. BMJ 2003;326;591-594.
- Bordagae G, Borack JH, Irby DM, Stritter FT. Education in ambulatory settings: developing valid measures of educational outcomes and other research priorities. Acad Med 1998;73:743-750.
- Irby DM.Teaching and learning in ambulatory care settings: a thematic review of the liteature. Acad Med 1995;70:898-931.
- Heidenreich C, Lye P, Simpson D, Lourich M. Educating child health professionals. The search for effective and efficient ambulatory teaching through the literature. Paediatrics 2000;105:231-237.
- Williams GC, Saizow RB, Ryan RM. The importance of self determination theory for medical education. Acad Med 1999;74:992-995.
- Ramani S, Leinster S. AMEE Guide no. 34: Teaching in the clinical environment. Med Teach 2008; 30: 347-364.
- Skeff KM. Enhancing teaching effectiveness and vitality in the ambulatory setting. J Gen Intern Med 1988; 3:S26-S33.
- Ringsted C, Henriksen AH, Skaarup AM, Van der Vleuten CP. Educational impact of in-training assessment (ITA) in postgraduate medical education: a qualitative study of an ITA programme in actual practice. Med Edu 2004; 38 (7):767-777.
- Velmahos GC, Toutouzas KG, Sillin LF ve ark. Cognitive task analysis for teaching technical skills in an inanimate surgical skills laboratory. Am J Surg 2004; 187(1):114-119.
- Issenberg SB, McGaghie WC, Petrusa ER, Lee Gordon D, Scalese RJ. Features and uses of high-fidelity medical simulations that lead to effective learning: a BEME systematic review. Med Teach 2005; 27(1):10-28.
- Nair BR, Alexander HG, McGrath BP, Parvathy MS, Kilsby EC, Wenzel J ve ark. The mini clinical evaluation exercise (mini-CEX) for assessing clinical performance of international medical graduates. Medical Journal of Australia 2008; 189: 159
- http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-10376/aile-hekimligi-uygulama-yonetmeligi.html, Adresinden 28/12/2010 tarihinde eriþilmiþtir.
- http://www.ailehekimligi.gov.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=760:aile-hekimlii-bilgi-sistemi-ahbs adresinden 28.12.2010 tarihinde eriþilmiþtir.
- Papanikolaou PN, Christidi GD, Ioannidis JPA. Patient outcomes with teaching versus nonteaching healthcare: A systematic review. PLoS Medicine 2006;3(9):341
- Roth LM, Severson RK, Probst JC, Monsur JC, Markova T, Kushner SA, Schenk M. Exploring physician and staff perceptions of the learning environment in ambulatory residency clinics. Family Medicine 2006;38(3):177-184.
- Kulaga ME, Charney P, O’Mahony SP, Cleary JP, McClung TM, Schildkam DE. The positive impact of initiation of hospitalist clinician educators resource utilization and medical resident education. J Gen Intern Med 2004;19:293-301.
- Scott I, Sazegar P. Why community physicians teach students (or not): barriers and opportunities for preceptor recruitment. Med Teach 2006;28(6):563-565.