Hepatosteatoz (Yağlı Karaciğer Hastalığı)
Yağlı Karaciğer (hepatosteatoz) karaciğerin kendi ağırlığının en az %5 fazlası kadar yağ içermesi anlamına gelir. Bu durum klinik olarak karşımıza alkole bağlı olan ve daha sıklıkla karşılaştığımız alkole bağlı olmayan hepatosteatoz olmak üzere iki şekilde çıkabilir. Nonalkolik karaciğer yağlanması tüm yaş grupları ve etnik gruplarda görülebilir. Genel populasyonda görülme sıklığı ise %14-30 civarındadır. Temel olarak insulin direncinin eşlik ettiği her durum nonalkolik hepatosteatoz için risk faktörüdür. Karaciğer yağlanması, erkeklerde kadınlardan daha fazladır ve görülme sıklığının vücut ağırlığından bağımsız bel/ kalça oranı ile ilgili olduğunu bildirilmiştir Hepatosteatozda çoğu vakalar asemptomatiktir. Halsizlik, çabuk yorulma, karın sağ üst kadranında bir ağrı ve dolgunluk hissi olabilir. Rutin muayene sırasında hepatomegali, laboratuar olarak da ALTAST’de hafif yükselme (1-4 katı) bulunabilir. Ultrasonografi ucuz, noninvaziv ve kolay ulaşılabilir olması nedeniyle hepatosteatoz tanısında en sık kullanılan yöntemdir. Karaciğer biyopsisi tanıda altın standart olup aynı zamanda hepatosteatoz etyolojisi ve derecelendirmesinde de en güvenilir tanı yöntemi olmasına rağmen ancak seçilmiş hastalara uygulanmaktadır. Steatozis ile steatohepatit ayrımı en doğru olarak biopsi ile yapılır. Karaciğer yağlanmasında Hepatit C infeksiyonu, metabolik bozukluklar, bazı ilaçlar ve beslenme bozuklukları gibi sekonder sebepler de olabileceğinden etyoloji ve ayırıcı tanıda göz ardı edilmemelidir. Öncelikle etyoloji belirlenmeli daha sonra sebebe yönelik tedavi uygulanmalıdır. Tedavide diyabet, hiperlipidemi gibi eşlik eden metabolik hastalıklar dikkate alınmalı, egzersiz, kilo verdirme ve farmakoterapi yöntemleri düşünülmelidir. Antioksidanlar gibi karaciğer koruyucu ajanlar dikkate alınmalıdır. Tüm nonalkolik hepatosteatoz vakalarının ancak %5’inde ortalama 7 yılda siroz gelişir ve %1.7’sinin ölümle sonuçlandığı bildirilmiştir.
Referanslar
- Rıley TR, Bhattı A M. Preventive Strategies in Chronic Liver Disease: Part I. Alcohol, Vaccines, Toxic Medications and Supplements, Diet and Exercise Am FamPhysician. 2001 Nov 1;64(9):1555-1561.
- Bayard M, Holt J, Boroughs E. Nonalcoholic Fatty Liver Disease Am Fam Physician. 2006 Jun 1;73(11):1961-1968.
- Sonsuz A. Nonalkolik Karaciğer Yağlanması. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, Türkiye’de Sık Karşılaşılan Hastalıklar II, Sempozyum Dizisi No:58 l Kasım 2007;91-98.
- Laurin J, Lindor KD, Crippin JS, et al. Ursodeoxycholic acid or clofibrate in the treatment of non–alcohol-induced steatohepatitis: a pilot study. Hepatology. 1996;23:1464- 1967.
- Powell EE, Cooksley WG, Hanson R, Searle J, Halliday JW, Powell LW. The natural history of nonalcoholic steatohepatitis: a follow-up study of forty-two patients for up to 21 years. Hepatology. 1990;11:74-80.
- Angulo P. Nonalcoholic fatty liver disease. N Engl J Med. 2002;346:1221-31.
- Collantes R, Ong JP, Younossi ZM. Nonalcoholic fatty liver disease and the epidemic of obesity. Cleve Clin J Med. 2004;71:657-64.
- Browning JD, Szczepaniak LS, Dobbins R, et al. Prevalence of hepatic steatosis in an urban population in the United States: impact of ethnicity. Hepatology. 2004;40:1387- 1395.
- Naveau S, Giraud V, Borotto E, Aubert A, Capron F, Chaput JC. Excess weight risk factor for alcoholic liver disease. Hepatology. 1997;25:108-111
- McCullough AJ, O’Connor JF. Alcoholic liver disease: proposed recommendations for the American College of Gastroenterology. Am J Gastroenterol. 1998;93:2022–2036.
- Younossi ZM, Matteoni CA, Gramlich T,et. Patient characteristics cirrhosis and death in nonalcoholic steatohepatitis. Hepatology 1998;28:303.
- METSAR-2005 Metsar Çalışması (Türkiye Metabolik Sendrom Araştırması) 2005.
- Tankurt E. Yağlı Karaciğer Hastalığı. Gastroenteroloji Hepatoloji Tanı ve Tedavi. (Ed). Kalaycı C, Dabak R. 2010;219-224.
- Desmet V.J, Rosai J. Nonneoplastic Diseases of Liver: Rosai and Ackermans” Surgical Pathology 2004:942. 260-261.
- Sanyal AJ; American Gastroenterological Association. AGA technical review on nonalcoholic fatty liver disease. Gastroenterology 2002;123:1705-25.
- Van Wagner LB, Rinella ME. The role of insulin-sensitizing agents in the treatment of nonalcoholic steatohepatitis. Therap Adv Gastroenterol. 2011;4(4):249-263.
- Joseph AE, Saverymuttu SH, al-Sam S, Cook MG, Maxwell JD. Comparison of liver histology with ultrasonography in assessing diffuse parenchymal liver disease. Clin Radiol. 1991;43:26-31.
- Hultcrantz R, Gabrielsson N. Patients with persistent elevation of aminotransferases: investigation with ultrasonography, radionuclide imaging and liver biopsy. J Intern Med. 1993;233:7-12.
- Dienstag JL. The role of liver biopsy in chronic hepatitis C. Hepatology. 2002;36(5 suppl 1):S152-160.
- American Gastroenterological Association medical position statement: nonalcoholic fatty liver disease. Gastroenterology. 2002;123:1702-1704.
- Ueno T, Sugawara H, Sujaku K, et al. Therapeutic effects of restricted diet and exercise in obese patients with fatty liver. J Hepatol. 1997;27:103-107.
- Vajro P, Fontanella A, Perna C, Orso G, Tedesco M, De Vincenzo A. Persistent hyperaminotransferasemia resolving after weight reduction in obese children. J Pediatr. 1994;125:239-241.
- Zepf B. Recognition of Nonalcoholic Fatty Liver Disease Am Fam Physician.2002;66(5):855-856.
- Uygun A, Kadayifci A, Isik AT, Ozgurtas T, Deveci S, Tuzun A, et al. Metformin in the treatment of patients with non-alcoholic steatohepatitis. Aliment Pharmacol Ther. 2004;19:537-544.
- Chalasani N, Aljadhey H, Kesterson J, Murray MD, Hall SD. Patients with elevated liver enzymes are not at higher risk for statin hepatotoxicity. Gastroenterology. 2004;126:1287-1292.
- Lavine JE. Vitamin E treatment of nonalcoholic steatohepatitis in children: a pilot study. J Pediatr. 2000;136:734-738.
- Harrison SA, Torgerson S, Hayashi P, Ward J, Schenker S. Vitamin E and vitamin C treatment improves fibrosis in patients with nonalcoholic steatohepatitis. Am J Gastroenterol. 2003;98:2485-2490.
- Mehta K, Van Thiel DH, Shah N, Mobarhan S. Nonalcoholic fatty liver disease: pathogenesis and the role of antioxidants. Nutr Rev. 2002;60(9):289-293.
- Basaranoglu M, Acbay O, Sonsuz A. A controlled trial of gemfibrozil in the treatment of patients with nonalcoholic steatohepatitis. J Hepatol. 1999;31:384.
- Kiyici M, Gulten M, Gurel S, Nak SG, Dolar E, Savci G, et al. Ursodeoxycholic acid and atorvastatin in the treatment of nonalcoholic steatohepatitis. Can J Gastroenterol. 2003;17:713-718.
- Lindor KD, Kowdley KV, Heathcote EJ, Harrison ME, Jorgensen R, Angulo P, et al. Ursodeoxycholic acid for treatment of nonalcoholic steatohepatitis: results of a randomized trial. Hepatology. 2004;39:770-778.
- Miglio F, Rovati LC, Santoro A, Setnikar I. Efficacy and safety of oral betaine glucuronate in non-alcoholic steatohepatitis. A double-blind, randomized, parallel-group, placebo-controlled prospective clinical study. Arzneimittelforschung. 2000;50:722-727.
- Adams LA, Lymp JF St, Sauver J, et al. The natural history of nonalcoholic fatty liver disease: a population-based cohort study. Gastroenterology. 2005;129:113-121.