Oral Kontraseptif Kullanımında Uzun Dönem Sağlık Sorunları
Özet
Oral kontraseptifler, tüm dünyada en sık kullanılan kontraseptif yöntemlerden biridir. Ülkemizde bilinirliği yüksek olmakla beraber kullanım sıklığı diğer modern kontraseptif yöntemlere göre düşüktür. En sık östrojen ve progesteron içeren kombine preparatlar kullanılmaktadır. Kontraseptif etkilerini ovulasyonun inhibisyonu ile gösterirler ve menstruasyonu düzenleyerek kanama miktarını azaltırlar. En sık görülen yan etkiler bulantı, başağrısı, kilo değişiklikleri ve ruhsal durum değişiklikleridir. Oral kontraseptiflerin görme sorunları, göz dibi ve retinal vasküler değişiklikler gibi pek çok göz patolojisine yol açtığı bilinmektedir. Ayrıca diş etlerinde enflamasyon ve hiperplaziye yol açabilmektedirler. Oral kontraseptif kullananlarda koroner arter hastalığı ve venöz tromboembolizm riski artmaktadır. Bazı koagülasyon faktörlerini kodlayan genlerde mutasyon söz konusu olduğunda venöz tromboembolizm riski çok daha yüksektir. Yapılan çalışmalarda; oral kontraseptif kullanımı ile endometrium kanseri, over kanseri ve kolorektal kanser risklerinde azalma saptanırken, desmoid tümör ve kutanöz melanoma riskinde artma oldu- ğu bildirilmektedir. Bununla birlikte oral kontraseptif kullananlarda, aile öyküsü olsa bile meme kanseri riskinde herhangi bir değişiklik saptanmamıştır. Oral kontraseptif kullananlara, yönteme başlamadan önce ve kullanım süresince danışmanlık hizmeti sunulmalı, hastahekim görüşmelerinde de oral kontraseptif kullanımı mutlaka sorgulanmalı ve ilacın sistemik olası etkileri göz önünde bulundurulmalıdır.
Referanslar
- Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (2009) Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2008. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve TÜBİTAK, Ankara, Türkiye.
- Sanfilippo JS, Smith RP. In “Primary Care in Obstetrics and Gynecology, A Handbook for Clinicians”. (eds) Sanfilippo JS, Smith RP. 2nd ed. New York, Springer. 2007;241-264.
- Oral Kontraseptifler. Ulusal Aile Planlaması Hizmet Rehberi içinde. Cilt 2. 4. Ed. T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü Ankara, 2005; 367-388.
- Aydın S. Aile planlaması ve yöntemleri-I. Aile Hek Derg 2007; 1(3):84-90.
- Pişkinpaşa S, Yıldız BO. Polikistik over sendromu. Hacettepe Tıp Derg 2005;36:168-174.
- WHO. Eligibility criteria for contraceptive use. 4.ed. 2009. http://whqlibdoc.who.int/publications/2010/9789 241563888_eng.pdf
- Velioğlu Y, Erkut B, Ünlü Y, Becit N, Ceviz M, Koçak H. Derin ven trombozu ve tedavi uygulamaları. Damar Cer Derg 2006; 15(3):1-13.
- Sarıman N. Homozigot Faktör V Leiden (G1691A) mutasyonuna bağlı tekrarlayan derin ven trombozu ve pulmoner emboli olgusu. Toraks Derg 2008; 9(2):80-83.
- Kafkası S, Kadıköylü G. Gebelik ve kalıtsal trombofili. ADÜ Tıp Fak Derg 2005; 6(2):43-50.
- Aydoğan T, Türkay C. Budd Chiari Sendromu. Güncel Gastroenterol 2008; 12/1:53-58.
- Bakar B, Tekkök İH. Kapalı kafa travması sonrası venöz sinüs trombozu. Ulus Travma Acil Cer Derg 2010; 16(1):98-102.
- Rosenblatt KA, Gao DL, Ray RM et al. Oral contraceptives and the risk of all cancers combined and site-specific cancers in Shanghai. Cancer Causes Control 2009; 20:27-34.
- Tümer A, Baybek H. Çalışan kadınlarda meme kanseri risk düzeyi. Meme Sağlığı Derg 2010; 6(1):17-21.
- Gaffield ME, Culwell KR, Ravi A. Oral contraceptives and family history of breast cancer. Contraception 2009; 80:372-380.
- Yetimalar MH, Köksal AA, Çiftçi M, Çukurova K, İnceoğlu M, Keklik A. Over kanserlerinin epidemiyolojik faktörler açısından incelenmesi. Türk Jinekol Onkol Derg 2007; 10(3):72-82.
- Pınar G, Algıer L, Doğan N, Kaya N. Jinekolojik kanserli bireylerde risk faktörlerinin belirlenmesi. Uluslar Hematol Onkol Derg 2008; 18(4):208-216.
- Iodice S, Barile M, Rotmensz N et al. Oral contraceptive use and breast or ovarian cancer risk in BRCA1/2 carriers: a meta-analysis. Eur J Cancer 2010; 46:2275- 2284.
- Bosetti C, Bravi F, Negri E, La Vecchia C. Oral contraceptives and colorectal cancer risk. Hum Reprod Update 2009; 15(5):489-498.
- Koomen ER, Joosse A, Herings RMC, Casparie MK, Guchelaar HJ, Nijtsen T. Estrogens, oral contraceptives and hormonal replacement therapy increase the incidence of cutaneous melanoma. Ann Oncol 2009; 20(2):358-364.
- Demiral G, Yılmaz A, Aksoy F ve ark. Abdominal desmoid tümör. Marmara Tıp Derg 2010; 23(2):297-301.
- Akdeniz F, Gönül AS. Kadınlarda üreme olayları ile depresyon ilişkisi. Klinik Psikiyatri 2004; Ek 2:70-74.
- Archer DF. Menstrual-cycle-related symptoms: a review of the rationale for continuous use of oral contraceptives. Contraception 2006; 74:359-366.
- Yonkers KA, Brown C, Pearlstein TB, Foegh M, Sampson-Landers C, Rapkin A. Efficacy of a new low-dose oral contraceptive with drospirenone in premenstrual dysphoric disorder. Obstet Gynecol 2005; 3:492-501.
- Segebladh B, Borgström A, Odlind V, Bixo M, Sundström-Poromaa I. Prevalence of psychiatric disorders and premenstrual dysphoric symptoms in patients with experience of adverse mood during treatment with combined oral contraceptives. Contraception 2009; 79:50-55.
- Ateş M, Güllü AÜ, Kızılay M, Akçar M. Oral kontrasepif ilaç kullanımına bağlı spontan koroner arter diseksiyonu. Türk Kardiyol Dern Arş 2007; 35(1):40-42.
- Terekeci H, Top C. Gebelik ve romatizmal hastalıklar. Romatizma 2008; 23:143-150.
- Kuş S, Yücelten D. Herediter anjiyoödem: üç olgu sunumu ve tanı ve tedavide yaklaşım. Türk Dermatol Derg 2009; 3:43-46.
- Allais G, Gabellari IC, Airola G, Borgogno P, Schiapparelli P, Benedetto C. Headache induced by the use of combined oral contraceptives. Neurol Sci 2009; 30(1):15- 17.
- Machado RB, Pereira AP, Coelho GP, Neri L, Martins L, Luminoso D. Epidemiological and clinical aspects of migraine in users of combined oral contraceptives. Contraception 2010; 81:202-208.
- Yang L, Kuper H, Sandin S et al. Reproductive history, oral contraceptive use, and the risk of ischemic and hemorrhagic stoke in a cohort study of middle-aged Swedish women. http://stroke.ahajournals.org/cgi/content/full/40/4/1050 adresinden 06/09/2010 tarihinde erişilmiştir.
- Durmuş H, Tüzün E, Kürtüncü M, Mutlu M, Demir GA, Eraksoy M. Gebelikle tetiklenen atipik inflamatuvar demiyelinizan hastalık. Nöropsikiyatri Arş 2009; 46:80-83.
- Cagnacci A, Ferrari S, Tirelli A, Zanin R, Volpe A. Insulin sensitivity and lipid metabolism with oral contraceptives containing chlormadinone acetate or desogestrel. Contraception 2009; 79:111-116.
- Steiner AZ, Stanczyk FZ, Patel S, Edelman A. Antimullerian hormone and obesity: insights in oral contraceptive users. Contraception 2010; 81:245-248.
- Tarım Ö. Göz ve endokrinoloji. Güncel Pediatri 2007; 5:18-22.
- Güncü GN, Tözüm TF. Östrojen, progesteron ve testosteronun periodontal dokular üzerine etkileri. GÜ Diş Hek Fak Derg 2005; 22 (2):121-127.
- Gorham-Rowan M, Fowler L. Laryngeal aerodynamics associated with oral contraceptive use: preliminary findings. J Comm Disord 2009; 42:408-413.
- Yanık B, Gümüş M, Sak SD, Hekimoğlu B. İdiyopatik granülomatöz mastit: görüntüleme bulguları. Tanısal ve Girişimsel Radyol 2002; 8:372-376.
- Yıldırım B, Aktürk Y, Fırat MM ve ark. Tokat ili erişkinlerinde kolelitiazis sıklığı ve olası risk faktörleri. Akademik Gastroenterol Derg 2008; 7(2):83-86.
- Ataseven H, Yüksel İ, Şenel S, Başar Ö, Ülker A, Şaşmaz N. Ailevi Akdeniz Ateşi ve kronik pankreatit birbirini tetikler mi?. Cumhuriyet Tıp Derg 2010; 32:122-126.
- Iliadou A, Milsom I, Pedersen NL, Altman D. Risk of urinary incontinence symptoms in oral contraceptive users: a national cohort study from the Swedish twin register. Fertility and Sterility 2009; 92(2):428-433.
