Yaklaşık iki aydır sağ bacak tibia ön yüzünde renk değişikliği, kaşınma, diken batması hissi, sıcak basması ve kramp şikayeti ile aile hekimliği polikliniğimize başvuran 54 yaşında kadın hastanın özgeçmişinde tip 2 diabetes mellitus ve astım hastalığı olup, metformin 1000 mg 2×1 kullanmaktaydı. Hastanın sorgusunda iki ay önce bir üniversite hastanesinin Dermatoloji Anabilim Dalı’na döküntü ve ağrı şikayetleri ile başvurduğu ve lezyondan alının biyopsinin patoloji sonucunun eritema ab igne (EAİ) ile uyumlu olduğu öğrenildi. Hastaya ısı maruziyeti sorgulandığında; herhangi bir ısı kaynağı ile teması olmadığını belirtti. İlk başlarda kırmızı renkli sonraları kahverengiye dönen ve dizine doğru ilerleyen bir oluşum tarif etti.

Yapılan fizik muayenesinde; genel durumunun iyi, bilincinin açık, koopere, sağ ayak bileğinde başlayan ve dizine doğru yayılan, hiperpigmente, basmakla rengi değişmeyen cilt lezyonlarının olduğu görüldü. Hastanın vital bulgularından ateş 36,5°C, kan basıncı 120/80 mmHg, nabız: 68/dk, ritmik idi. Ayrıca periferik nabızları bilateral palpabl olup, yapılan sistemik muayenesinde herhangi bir patolojik bulgu saptanmadı. Hastalar ısı maruziyetlerini farketmeyebiliyorlar, ancak klinik ve patoloji tanıyı desteklemektedir. Hastaya mevcut tedavisine devam etmesi ve dermatoloji poliklinik takibini sürdürmesi önerildi. Hastanın onamı ile çekilen ve eritema ab igne lezyonunu gösteren fotoğraf Resim 1’de yer almaktadır.

EAİ tekrarlayan ve uzun dönemli ısı kaynağı veya kızılötesi ışığa maruziyete bağlı olarak sıklıkla alt ekstremitelerde ortaya çıkan, retiküler tarzda hiperpigemantasyon, epidermal atrofi ve telenjiektazilere neden olan dermatolojik bir hastalıktır.^1-3 İlk olarak Alman dermatolog Abraham Buschke tarafından 1900’lerin başında ısıya bağlı melanosis olarak tanımlanmıştır.⁴ Sıklıkla elektrik sobaları, ısıtmalı koltuklar, ısıtıcı pedler, sıcak su torbaları, araç içi ısıtıcılar, elektrikli battaniyeler ve son zamanlarda dizüstü bilgisayarlar gibi pek çok ısı kaynağının bu duruma yol açabildiği bildirilmiştir.² Nedeni tam olarak bilinmemesine rağmen ısı maruziyetinin süperfisyal kan damarlarında harabiyete yol açtığı, dilatasyon ve hemosiderin birikimlerinin retiküler dağılıma neden olduğu düşünülmektedir.^2,3 Deri biyopsisinde erken dönemde perivasküler infiltrasyon, epidermal atrofi, atipik keranositler ve hemosiderin birikimi gözlenirken, kronik dönemde elastin liflerinde artış saptanabilir.³ Genellikle nonspesifik histopatolojik bulgular saptandığından deri biyopsisi sıklıkla diğer tanıların dışlanması amacıyla kullanılır.³ Tanıda hastanın klinik öyküsü, lezyonların görünümü ve yerleşimi dikkate alınmalıdır.¹

Ayırıcı tanıda poikiloderma, aktinik keratoz, livedo retikülaris ve vaskülitler yer almaktadır.² EAİ’nin komplikasyonu olarak atrofi, kalıcı hiperpigmentasyon, skuamöz hücreli karsinom bulunur ve nadiren lezyon bölgesinde psöriazis, liken planus ve lupus gelişebilir.² Tedavide en önemli yaklaşım nedenin ortadan kaldırılmasıdır.^1-3 Genellikle medikal tedavi gerekmemekle beraber kalıcı hiperpigmentasyonu önlemek için topikal tretinoin ve hidrokinon tedavisi ve epitelyal atipi için topikal 5-florourasil tedavisi önerilmektedir.¹ Karsinom gelişebileceğinden lezyonların takibi önemlidir.¹ Lezyondan ülser gelişimi halinde malignitenin dışlanması amacıyla deri biyopsisi gereklidir.³ Korunma amacıyla hastalara ısıtma yastıklarının en fazla 15-20 dk kullanılması gerektiği ve 30 dk’yı geçmemesi gerektiği açıklanmalıdır.³ Hastalığın prognozu açısından kızılötesi radyasyon veya ısı kaynağının erken dönemde uzaklaştırılması önerilir.¹

Dermatolojik hastalıklar birinci basamak hekimlerinin günlük pratiklerinde sık karşılaştıkları sorunlardan biridir. Bu nedenle aile hekimliği disiplininde dermatolojik hastalıkların tanı ve tedavisi önemli bir yere sahiptir.

1. Tan S, Bertucci V. Erythema ab igne: an old condition new again. CMAJ 2000;162:77–8.
2. Giraldi S, Diettrich F, Abbage KT, Carvalho Vde O, Marinoni LP. Erythema Ab Igne induced by a laptop computer in an adolescent. An Bras Dermatol 2011;86(1):128-30.
3. Milchak M, Smucker J, Chung CG, Seiverling EV. Erythema Ab Igne due to Heating Pad Use: A Case Report and Review of Clinical Presentation, Prevention, and Complications. Case Rep Med 2016;2016:1862480.
4. Asilian A, Abtahi-Naeini B, Pourazizi M. Rapid onset of bullous erythema ab igne: A case report of atypical presentation. Indian Journal of Dermatology Indian J Dermatol 2015; 60(3):325.