Altmış beş yaş üstü erişkinlerde aşılanma durumu ve bilgi düzeyleri
Amaç: Bu araştırma, erişkin aşıları hakkında 65 yaş ve üstü bireylerin bilgi düzeyini ölçmek ve bu aşıların uygulanma oranını tespit etmek amacıyla planlanmıştır. Yöntem: Araştırmacılar tarafından hazırlanmış 21 sorudan oluşan anket; İstanbul Anadolu yakasında Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi ve Avrupa yakasında da Bakırköy Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde 65 yaş ve üstü erişkinlere yüz yüze görüşmeyle 2011 yılının Mart ayında uygulanmıştır. Toplam olarak 347 kişi çalışmaya katılmayı kabul etmiştir. Her bir aşı için katılımcıların kendi kendilerine değerlendirdikleri bilgi durumunu ölçmek amacıyla 10’lu Likert skalası kullanılmıştır. İstatistiksel analizlerde önce tanımlayıcı istatistikler hesaplanmış daha sonra karşılaştırmalı analizler (ki-kare, t testi veya eş değeri) gerçekleştirilmiştir.
Bulgular: Katılımcıların %47’si (163 kişi) erkekti. Katılımcıların %26,8’i (93 kişi) düzenli influenza aşısı olurken bu oran pnömokok aşısı için % 3.1 (11 kişi) ve tetanos aşısı için de %11 (38 kişi) olarak tespit edilmiştir. Aşılama hakkındaki bilgi düzeyinde influenza aşısı için 10 üzerinden yapılan derecelendirmede 1 diyenlerin oranı %45,2 (157 kişi) iken 10 diyenlerin oranı %3,7 (13 kişi)’dür. Pnömokok ve tetanos için ise bilgi düzeyini 1 olarak işaretleyenlerin oranı yaklaşık %65’tir. Eğitim düzeyi artıkça aşıların bilinme (lise üstü) ve uygulanma durumu (ilkokul üstü) da artmaktadır (p<0,05).
Sonuç: Katılımcıların aşılar hakkında kendi kendilerini değerlendirdikleri bilgi düzeyi ve yaşına uygun aşı yaptırma oranı düşüktür. İnfluenza aşısı hakkında, pnömokok ve tetanos aşılarına göre bilgi düzeyi daha yüksektir ve daha fazla uygulanmaktadır. Eğitim düzeyindeki artışın aşıların bilinme durumunu ve uygulanmasını artırdığı görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Aşılama, yaşlılar, eğitim
Referanslar
- Çifçili S. Yaşlanan dünya, yaşlanan Türkiye. “Aile Hekimleri için Yaşlı Sağlığına Bütüncül Yaklaşım” içinde. (ed) Çifçili S. İstanbul, Deomed Yayınevi. 2011;13-20.
- Jokinen C, Heiskanen L, Juvonen H, et al. Incidence of community-acquired pneumonia in the population of four municipalities in Eastern Finland. Am J Epidemiol 1993;137:977-88.
- Sánchez JF, Vicente L, Pacheco N, Martín M, Guijarro P, Barquilla P. Improvement of the anti-flu vaccine coverage in people older than 65 years, but whom do we vaccinate? Med Clin (Barc) 2010;134(15):708-9.
- CDC. Recommended Adult Immunization Schedule, by Vaccine and Age Group. United States 2014. http://www.cdc.gov/vaccines/schedules/hcp/ imz/adult.html adresine 10.08.2014 tarihinde erişilmiştir.
- Humair JP, Buchs CR, Stadler H. Promoting İnfluenza Vaccination of Elderly Patients in Primary Care. Family Practice 2002;19(4):383-9.
- Abramson ZH, Levi O. Is Performance Of İnfluenza Vaccination İn the Elderly Related to Treating Physician›s Self Immunization and Other Physician Characteristics? Preventive Medicine 2008;47(5):550–3.
- Zimmerman RK, Nowalk MP, Bardella IJ, et al. Physician and Practice Factors Related to Influenza Vaccination Among the Elderly. Am J Prev Med 2004;26(1):1-10.
- Bülbül Y, Öztuna F, Gülsoy A, Özlü T. Doğu Karadeniz Bölgesinde Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı: Hastalık özellikleri ve İnfluenza-Pnömokok aşılama sıklığı. Türkiye Klinikleri 2010;30(1):24-9.
- Thompson MG, Shay DK, Zhou H, et al. Estimates of Deaths Associated with Seasonal Influenza — United States, 1976—2007 , CDC Morbidity and mortality weekly report 2010; 59(33):1057-62.
- Zeybek Y, Tokalak İ, Boyacıoğlu S. Altmış Beş Yaş Ve Üzeri Erişkinlerde Aşılanma Duru. Türk Geriatri Dergisi 2004;7(3):152-4.
- Biberoğlu K, Biberoğlu S, Özbakkaloğlu M ve ark. Haydi büyükler aşıya! http://www.tihud.org.tr/main/content?ref=2&child=179 adresinden 10.11.2014 tarihinde erişilmiştir.
- Moore LG. Escaping the Tyranny of the Urgent by Delivering Planned Care. Fam Pract Manag 2006;13(5):37-40.
- Santibanez TA, Nowalk MP, Zimmerman RK, et al. Knowledge and beliefs about influenza, pneumococcal disease, and immunizations among older people.J Am Geriatr Soc 2002;50(10):1711-6
