Gebelikte Sosyodemografik Değişkenlerin Anksiyete ve Depresyon Düzeyleriyle İlişkisi
Giriş ve amaç: Aile Hekimliği ve Kadın Hastalıkları ve Doğum polikliniklerine başvuran gebelerin sosyodemografik özelliklerini belirlemek, bunların depresyon ve anksiyete ile ilişkisini araştırmak.
Yöntem: Çalışma, Nisan-Temmuz 2011 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Toplam 173 gebe, yaş gözetilmeksizin çalışmaya dahil edilmiştir. Gebelerin 92’sine Aile Sağlığı Merkezine, 81’ine Kadın Hastalıkları ve Doğum polikliniğine başvuruları sırasında anketler uygulanmıştır. Hastalarla yüz yüze görüşülerek öncelikle çalışma anlatılmış ve sözlü onamları alınmıştır, kabul eden gebelere, gebe değerlendirme anketi ve hastane anksiyete ve depresyon ölçeği uygulanmıştır.
Bulgular: Çalışmaya katılan 173 gebenin yaş ortalaması 28.18±6.32 (17-45) olarak saptanmıştır. Gebelerin %52.6’sının evliliklerinin ilk 5 yılında olduğu, %48’inin normal spontan vajinal doğum istediği, %78’inin isteyerek ve planlayarak gebe kaldığı, %76.3’ünün ev hanımı oldu- ğu, %87.3’ünün Aile Hekimine, %85’inin Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanına düzenli olarak kontrole gittiği saptanmıştır. Araştırmaya katılanların %34.1’inde anksiyete, %32.4’ünde depresyon saptanmıştır. Evlilik süresi 1-5 yıl arasında olan gebelerin %22.0’ında, 5 yıldan çok olan gebelerin %43.9’unda depresyon saptanmıştır (p=0.002). Anksiyete düzeylerine bakıldığında; evliliğinin 1-5. yılında olan gebelerin %38.5’inde, evlilik süresi 5 yıldan fazla olanların %29.3’ünde anksiyete saptanmıştır (p=0.203). İsteyerek ve planlayarak gebe kalanların %26.7’sinde depresyon, %34.1’inde anksiyete saptanmış olup gebeliği plansız ve istem dışı gelişen katılımcıların %52.6’sında depresyon, %34.2’sinde anksiyete saptanmıştır (sırası ile depresyon ve anksiyete için p=0.003; p=0.987).
Sonuç: Gebelik; vücut görüntüsünde, sosyal ilişkilerde ve aile üyelerinin rollerinde değişiklik yapan bir durumdur. Bu durum gebelerin biyolojik durumunu etkilediği gibi psikolojik ve sosyal durumunu da etkilemektedir. Gebeler, Aile Hekimlerince yapılan takipleri sırasında psikolojik yönden sorgulanmalı ve psikolojik yönden de destek olunmalıdır.
Referanslar
- Gender issues in the treatment of mental illness. In “Clinical manual of women’s mental health.” (eds) Burt VK, Hendrick VC. 1st ed. London: American Psychiatric Publishing Inc. 2005;147-180.
- Ulusel B. Ailenin doğuşu: Aile odaklı gebelik bakımı. “Aile Yönelimli Birincil Bakım” içinde. (çev.ed.) Yaman H. 2. baskı. İstanbul, Yüce Yayım. 2005;142-161.
- Josefsson A, Berg G, Nordin C, Sydsjö G. Prevalence of depressive symptoms in late pregnancy and postpartum. Acta Obstet Gynecol Scand 2001Mar;80(3):251- 255.
- Evans J, Heron J, Francomb H, Oke S, Golding J. Cohort study of depressed mood during pregnancy and after childbirth. BMJ 2001Aug;323(7307):257-260.
- Andersson L, Sundström-Poromaa I, Wulff M, Aström M, Bixo M. Depression and anxiety during pregnancy and six months postpartum: a follow-up study. Acta Obstet Gynecol Scand 2006;85(8):937-944.
- Altınay S. Gebelikte depresyon prevalansı, sosyodemografik özellikler, obstetrik risk faktörleri, kaygı düzeyi ve sosyal destek ile ilişkisi. Uzmanlık tezi. T.C.Sağlık Bakanlığı Ankara Hastanesi, Aile Hekimliği Kliniği,1999.
- Karaçam Z, Ançel G. Depression, anxiety and influencing factors in pregnancy: a study in a Turkish population. Midwifery 2009Aug;25(4):344-356.
- Caliskan D, Oncu B, Kose K, Ocaktan ME, Ozdemir O. Depression scores and associated factors in pregnant and non-pregnant women: A community based study in Turkey. J Psychosom Obstet Gynaecol 2007Dec;28(4):195-200.
- Orr ST, Blazer DG, James SA, Reiter JP. Depressive symptoms and indicators of maternal health status during pregnancy. J Womens Healty 2007;16:535-542.
- Alberque C, Bianchi-Demicheli F, Andreoli A, Epiney M, Irion O. Management of severe antepartum depression: an update. Rey Med Suisse 2008Feb;4(144):392- 397.
- Cornelius MD, Goldschmidt L, DeGenna N, Day NL. Smoking during teenage pregnancies: effects on behavioral problems in offspring. Nicotine Tob Res 2007Jul;9(7):739-750.
- Zigmond AS, Snaith RP. The hospital anxiety and depression scale. Acta Psychiatr Scand 1983Jun;67(6):361-370.
- Aydemir Ö. Hastane anksiyete ve depresyon ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Turk Psikiyatri Derg 1997;8(4):280-287.
- Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Hacettepe üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Devlet Planlama Teşkilatı ve Avrupa Birliği, Ankara, Türkiye 2008
- Kölgelier S, Demiraslan H, Kataş B, Güler D. Gebelerde Toksoplasma gondii seroprevalansı. Dicle Tıp Derg 2009;36(3):170-172.
- Bektaş E. Hastanemiz gebe polikliniğine başvuran gebelerde normal doğum ve sezaryan tercihi ve nedenleri ile ilgili anket çalışması. Uzmanlık tezi. Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim Araştırma Hastanesi, Aile Hekimliği Kliniği, 2008.
- Gözüyeşil EY, Şirin A, Çetinkaya Ş. Gebe kadınlarda depresyon durumu ve bunu etkileyen etmenlerin incelenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2008;3(9):39- 66.
- Balcı E, Gün İ, Özçelik B, Öztürk A. Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Doğum Polikliniğine başvuran gebelerin sevk ve sağlık ocaklarını kullanma durumu. Sağlık Bilimleri Dergisi 2005;14(2):91-96.
- Kılıçarslan S. Edirne şehir merkezindeki son trimester gebelerin sosyodemografik özellikleri, yaşam kalitesi, kaygı düzeyleri. Uzmanlık tezi. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği Ana bilim Dalı, 2008.
- Özgül KÖ. Gebelerde HBs Ag ve Anti-HCV seroprevalansı. Uzmanlık tezi. İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Aile Hekimliği Kliniği, 2008.
- Cebeci SA, Aydemir Ç, Göka E. Puerperal dönemde depresyon semptom prevalansı: obstetrik risk faktörleri, kaygı düzeyi ve sosyal destek ile ilişkisi. Kriz Dergisi 2002;10(1):11-18.
- Akbaş E, Vırıt O, Kalenderoğlu A, Savaş HA, Sertbaş G. Gebelikte sosyodemografik değişkenlerin kaygı ve depresyon düzeyleriyle ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi 2008;45(3):85-91.
- Lee AM, Lam SK, Sze Mun Lau SM, Chong CS, Chui HW, Fong DY. Prevalence, course and risk factors for antenatal anxiety and depression. Obstet Gynecol 2007 Nov;110(5):1102-1112.
- Felice E, Saliba J, Grech V, Cox J. Prevalance rates and psychosocial characteristics assosiated with depression in pregnancy and postpartum in Maltese women. J Affect Disord 2004 Oct;82(2):297-301.
- Kurki T, Hiilesmaa V, Raitasalo R, Mattila H, Ylikorkala O. Depression and anxiety in early pregnancy and risk for preeclampsia. Obstet Gynecol 2000Apr;95(4):487-490.
- Da Costa D, Larouche J, Dritsa M, Brender W. Psychosocial correlates of prepartum and postpartum depressed mood. J Affect Disord 2000 Jul;59(1):31-40.
- Kelly RH, Russo J, Katon W. Somatic complaints among pregnant women cared for in obstetrics: normal pregnancy or depressive and anxiety symptom amplification revisited? Gen Hosp Psychiatry 2001 May-Jun;23(3):107-113.
- Zuckerman B, Amaro H, Bauchner H, Cabral H. Depressive symptoms during pregnancy: relationship to poor health behaviors. Am J Obstet Gynecol 1989May;160 (5 Pt 1):1107-1111.
- Faisal-Cury A, Rossi Menezes P. Prevalence of anxiety and depression during pregnancy in a private setting sample. Arch Womens Ment Health 2007 Feb;10(19):25-32.
- Gözüyeşil E. Gebe kadınlarda depresyon durumu ve bunu etkileyen etmenlerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ege üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2003.
- Gotlib IH, Whiffen VE, Mount JH, Milne K, Cordy NI. Prevalence rates and demografic characteristics associated with depression in pregnancy and the postpartum. J Consult Clin Psychol 1989Apr;57(2):269-274.
- Sertbaş G. Gebelerde doğum öncesi ve doğum sonrası dönemlerde durumluluk-sürekli kaygı düzeylerinin incelenmesi. Doktora tezi 1997. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2010;26(ek):66.
- Llewellyn AM, Stowe ZN, Nemeroff CB. Depression during pregnancy and the puerperium. J Clin Psychiatry 1997;58 Suppl 15:26-32.
- Sequin L, Potvin L, St-Denis M, Loiselle J. Chronic stressors, social support and depression during pregnancy. Obstet Gynecol 1995Apr;85(4):583-589.
- Sağduyu A, Ögel K, Özmen E, Boratav C. Birinci basamak sağlık hizmetlerinde depresyon. Turk Psikiyatri Derg 2000;11(1):3-16.
- Aydın N, Gürel D, Vural A, Vargel S. Bronşial astım hastalarında depresyon ve anksiyete varlığı. Turkiye Klinikleri J Alergy-Asthma 2002;4:119-124.
- Altan L, Bingöl Ü, Sağırkaya Z, Sarandöl A, Yurtkuran M. Romatoid artritli hastalarda anksiyete ve depresyon. Romatizma 2004;19(1):7-13.
- Honjo S, Arai S, Kaneko H, Ujiie T, Murase S, Sechiyama H, et al. Antenatal depression and maternal-fetal attachment. Psychopatholog 2003 Nov;36(6):304-311
- Hughes PM, Turton P, Evans CD. Stillbirth as risk factor for depression and anxiety in the subsequent pregnancy: cohort study. BMJ 1999 Jun;318(7200):1721- 1724.
- Lee DT, Yip AS, Leung TY, Chung TK. Identifying women at risk of postnatal depression: prospective longitudinal study. Hong Kong Med J 2000 Dec;6(4):349- 354.
- Eberhard-Gran M, Eskild A, Tambs K, Samuelsen SO, Opjordsmoen S. Depression in postpartum and non-postpartum women: prevalence and risk factors. Acta Pscyhiatr Scand 2002 Dec;106(6):426-433.
- Herrera JA, Hurtado H, Caceres D. Antepartum biopsychosocial risk and perinatal outcome. Fam Pract Res J 1992 Dec;12(4):391-399.
