Kronik Hastalık Bakımının Hasta Perspektifinden Değerlendirilmesi
Giriş ve Amaç: Birinci basamak sağlık sunumunda kronik hastalıklar önemli yer tutmaktadır. Kronik hastalıkların bakımı için önerilen modellerde, sunulan sağlık hizmetinin hasta perspektifinden değerlendirilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, kronik hastalık bakımını hasta perspektifinden değerlendirmektir.
Yöntem: Tanımlayıcı tipte olan bu araştırma, Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Aile Hekimliği Polikliniğine başvuran, kronik hastalığı olan (HT, DM, kardiyovasküler hastalık, tiroid hastalıkları, osteoartrit/ romatoid artrit, KOAH/astım) 18-20 yaş arasındaki gönüllüler ile gerçekleştirilmiştir. Olasılıksız yöntemle seçilen kişilere, yüz yüze görüşme yöntemi ile sosyo-demografik özelliklerin, kronik hastalığın süresinin, en son doktora başvuru zamanı ve nedeninin, son muayene zamanının sorgulandığı bir anket ile PACIC (The Patient Assessment of Chronic Illness Care) ölçeği uygulanmıştır. PACIC, kronik hastalık bakımını hasta perspektifinden değerlendiren 20 madde ve 5 alt boyuttan oluşan bir ölçektir (aktivasyon, karar/destek, amaç belirleme, problem çözme, izlem/koordinasyon). Her bir madde 5’li Likert skala ile değerlendirilmektedir: 1 (hiçbir zaman) ve 5 (her zaman). Tüm maddeleri eksiksiz yanıtlayan kişiler değerlendirmeye alınmıştır.
Bulgular: Araştırmaya PACIC ölçeğini tam olarak dolduran toplam 126 kişi (24E, 102K) dahil edilmiştir. Katılımcıların yaş ortalaması 52±12,69, ölçek ortalama puanı 2,44±0,74 idi. Ölçek ortalama puanı ile yaş, cinsiyet, eğitim durumu, doktor vizit sıklığı, son 1 yılda ziyaret edilen farklı sağlık merkezi sayısı, son muayene zamanı arasında bir ilişki saptanmamış; diyabeti olanların olmayanlara göre daha yüksek puan verdikleri gözlenmiştir (p=0,015).
Sonuç: Çalışmamızda, polikliniğimize başvuran diyabeti olan hastaların bakım algılarının diğer kronik hastalığı olanlara göre daha yüksek olduğu saptanmıştır. Eğitim seviyesinin düşüklüğüne bağlı olarak ölçeğin tamamlanmasındaki problemlere rağmen PACIC ölçeği kronik hastalığı olan bireylerin bakım algılarının değerlendirilmesinde yararlı olabilir.
Referanslar
- Noncommunicable diseases country profiles 2011, WHO global report. Editors: World Health Organization. September 2011. ISBN: 9789241502283. http://www.who.int/nmh/publications/ncd_profiles2011/ en/index.html
- Bonomi AE, Wagner EH, Glasgow RE, VonKorff M. Assessment of chronic illness care (ACIC): a practical tool to measure quality improvement. Health Serv Res. 2002 Jun;37(3):791-820.
- Coleman K, Austin BT, Brach C, Wagner EH. Evidence on the chronic care model in the new millennium. Health Affairs (Millwood) 2009; 28(1):75-85.
- Mackey K, Parchman ML, Leykum LK, LAnham HJ, Noel PH, Zeber JE. Impact of the Chronic Care Model on medication adherence when patients percieve cost as a barrier. Prim Care Diabetes 2012;6(2):137-42.
- Wagner E H. The Role of Patient Care Teams in Chronic Disease Management. British Medical Journal. 2000;320(7234):569-72.
- Akman M, Çifçili S. Aile hekimliği ve kronik hastalık bakım modeli. Türk Aile Hek Derg 2010;14(1): 32-37.
- Bodenheimer T, Wagner EH, Grumbach K. Improving Primary Care for Patients With Chronic Illness. JAMA. 2002;288(14):1775-1779 (doi:10.1001/jama.288.14.1775).
- The European Definition of General Practice / Family Medicine. Wonca Europe 2011 Edition. http://www.woncaeurope.org/sites/default/files/ documents/Definition%203rd%20ed%202011%20with%20revised%20 wonca%20tree.pdf
- Glasgow RE, Wagner E, Schaefer J, Mahoney L, Reid , Greene S. Development and validation of the Patient Assessment of Chronic Illness Care (PACIC). Med Care. 2005;43:436-44.
- Glasgow RE, Whitesides H, Nelson CC, et al: Use of the Patient Assessment of Chronic Illness Care (PACIC) with diabetic patients: relationship to patient characteristics, receipt of care, and self-management. Diabetes Care 2005, 28:2655-2661
- Schmittdiel J, Mosen DM, Glasgow RE, Remmers HJ, Bellows J, Patient Assessment of Chronic Illness Care (PACIC) and Improved Patientcentered Outcomes for Chronic Conditions J Gen Intern Med. 2008 January;23(1):77-80.
- İncirkuş K, Nahcivan NÖ. Kronik Hastalık Bakımını Değerlendirme ÖlçeğiHasta Formu’nun Türkçe Versiyonunun Geçerlik ve Güvenirliği. DEUHYO ED 2011;4(1):102-109.
- Aragones A, Schaefer EW, Stevens D, Gourevitch MN, Glasgow RE, Shah NR. Validation of the Spanish translation of the Patient Assessment of Chronic Illness Care (PACIC) survey. Prev Chronic Dis 2008;5(4).
- Wensing M , Lieshout JV , Jung HP , Hermsen J, Rosemann T. The Patients Assessment Chronic Illness Care (PACIC) questionnaire in The Netherlands: a validation study in rural general practice. BMC Health Services Research 2008,8:182.
- Rosemann T, Laux G, Droesemeyer S, Gensichen J, Szecsenyi J. Evaluation of a culturally adapted German version of the Patient Assessment of Chronic Illness Care (PACIC 5A) questionnaire in a sample of osteoarthritis patients. J Eval Clin Pract 2007;13:806-813.
- Ludt S, Lieshout JV, Campbell SM, Rochon J, Ose1 D, Freund T, Wensing M, Szecsenyi J. Identifying factors associated with experiences of coronary heart disease patients receiving structured chronic care and counselling in European primary care. BMC Health Services Research 2012;12:221
- Cramm JM, Nieboer AP. Factorial validation of the patient assessment of chronic illness care (PACIC) and PACIC short version (PACIC-S) among cardiovascular disease patients in the Netherlands. Cramm and Nieboer Health and Quality of Life Outcomes 2012;10:104.
- Randell RL, Long MD, Martin CF, Sandler RS, Chen W, Anton K, Kappelman MD. Patient Perception of Chronic Illness Care in a Large Inflammatory Bowel Disease Cohort. Inflamm Bowel Dis 2013;19:1428- 1433.
- Yu GC, Beresford R. Implementation of a Chronic Illness Model for Diabetes Care in a Family Medicine Residency Program. J Gen Intern Med 25(Suppl 4):615-9
