Öğretmenlerin Sağlık Durumuna Bir Bakış: Kesitsel bir çalışma
Giriş ve Amaç: Meslek hastalığı, bireyin mesleğinden dolayı karşılaştığı riskler sonucu edindiği hastalıktır. Her meslek grubunun olduğu gibi öğretmenlerin de mesleklerine özgü sağlık riskleri ve hastalıkları vardır. Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin sağlıkla ilgili yakınmalarını, tanı konulmuş olan hastalıklarını, sağlığı etkileyen alışkanlıklarını belirlemektir.
Yöntem: Gözleme dayalı kesitsel tipte bir araştırmadır. Araştırma Üsküdar ilçesindeki tüm kamu ilköğretim okulları ve liselerde yürütülmüş, ilçede çalışan öğretmenleri temsil eden sayıda örnekleme ulaşılmıştır. Dağıtılıp toplama yöntemiyle uygulanan anket ile öğretmenlerin hastalıkları ve sağlık hizmetinin kullanımı sorgulanmıştır.
Bulgular: Toplam 798 öğretmene ulaşılmıştır. K/E=%61,1 (s=488)/%38,9 (s=310), yaş ortalaması 39,9±8,9 (22-65)’dir. Sigara içme sıklığı %43,8 (s=331)’tür. Egzersiz yaptığını belirten öğretmenlerin sıklığı %52,2 (s=394)’dir. İş stres puanı ortalaması 7,67±1,96 bulunmuştur. Öğretmenler; “öğrencilerin yıpratıcı ve saldırgan davranışlarına maruz kalıyor musunuz?” sorusuna %91,8 (s=726)’i çeşitli sıklıklarda “evet” yanıtını vermişlerdir. Ders saati ortalaması haftada 24,3±8,4 saat; ortalama öğrenci sayısı 36,7±8,4’tür. En sık rastlanan sağlık şikayeti ses kısıklığı (%47, n=374)’dır. En sık konulan hastalık tanısı farenjit’tir (%39,1, s=312). En sık bildirilen kronik hastalıklar; hipertansiyon (%7,3, s=58), diyabet ve koroner kalp hastalığı (%2,4, s=19)’dır. Kadın öğretmenlerde üst solunum yolu hastalıkları (p<0,001), depresyon (p=0,39), huzursuz bacak sendromu (p=0,018) ve osteoporoz tanılarının (p=0.034) erkeklere göre daha fazla olduğu; sınıf öğretmenlerinin sağlıkla ilgili yakınmalarının branş öğretmenlerine göre daha fazla olduğu saptanmıştır. Sağlık sorunları sigara kullanan öğretmenlerde içmeyenlere göre anlamlı olarak daha fazla görülmektedir. Öğretmenlerin sadece %14,4 (s=111)’ü düzenli sağ- lık kontrolleri yaptırmakta; hasta olduklarında en sık birinci basamak sağlık kurumlarını tercih etmektedirler.
Tartışma ve Sonuç: Çalışmamız, öğretmenlerin sağlık sorunlarını bir bütün olarak ele alması ve cinsiyet, sınıf öğretmeni olma, öğrencilerin yıpratıcı ve saldırgan davranışlarına maruz kalma gibi sağlık sorunları ile ilişkili durumları araştırmış olması ve bir dönem öğretmen sağlığına ışık tutması açısından önem taşımaktadır. Stres puanının yüksekliği öğretmenlerin çalışma ortamlarının güvenliği konusunda ilgililerin gerekli önlemleri alınmasının gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bildirilen kronik hastalık sıklığının topluma göre düşük olması ve periyodik sağlık muayenesi yaptırma sıklığının düşük olması, öğretmenlerin kronik hastalıkların farkında olamayabilecekleri olasılığını da akla getirmektedir. Öğretmenlerimizin sağlığını koruma açısından sağlık davranış ve risklerinin bilinmesi ve buna göre müdahalelerin düzenlenmesi faydalı olacaktır
Referanslar
- Güven R. Mesleki Hastalıkların Tanımı, Tarihçesi, Epidemiyolojisi. “Mesleksel Hastalıklara Giriş” içinde (ed) Özyardımcı N. Bursa, Uludağ Üniversitesi Basımevi. 2007;3-61.
- Thomas G, de Jong FI, Cremers CW, et al. Prevelance of voice complaints, risk factors and impact of voice problems in female student teachers. Folia Phoniatr Logop. 2006;58(2):65-84.
- Willliams N.R. Occupational groups at risk of voice disorders: a review of the literature. Occupational Medicine. 2003;53:456-60.
- Roy N, Merril RM, Thibeault S, et al. Voice disorders in teachers and the general population: effects on work performance, attendance, and future career choices. J Speech Lang Hear Res. 2004 Jun; 47(3):542-51.
- El-Latif FA, El Garawany H. Occupational risks for preschool teachers in alexandria. J Egypt Public Health Assoc. 2002;77(1-2):117-31.
- Erick P.N, Smith D.R. A systematic review of musculoskeletal disorders among school teachers . BMC Musculoskeletal Disorders. 2011;12(260):1-11.
- Talay F, Altın S, Çetinkaya E. İstanbul Eyüp ilçesi lise öğretmenlerine uygulanan sigara ankerti sonuçları. Solunum Hastalıkları. 2005;16(2):53-9.
- Demirel Y, Toktamış A, Nur N, ve ark. İlköğretim okullarındaki öğretmenlerde sigara içme durumu. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi. 2004;24(5):462-7.
- Ünlü M, Orman A, Cirit M, ve ark. Afyon’da lise öğretmenlerinin sigara içme alışkanlığı ve sigaraya karşı tutumları. Solunum Hastalıkları. 2002;13(3):203-7.
- Cantor Cutiva LC, Vogel I, Burdorf A. Voice disorders in teachers and their associations with work-related factors: a systematic review. J Commun Disord. 2013 Mar-Apr;46(2):143-55.
- Nerrière E, Vercambre M.N, Gilber F, et al. Voice disorders and mental health in teachers: a cross-sectional nationwide study. BMC Public Health. 2009;9(370):1-8.
- İnce N, Özyıldırım B, İnce H, ve ark. İstanbul’daki (Silivri) Öğretmenlerde Mesleksel Maruziyete Bağlı Hastalıkların Araştırılması. Nobel Med 2012;8(1):35-41.
- Verdolini K, Ramig LO. Review: occupational risks for voice problem. Log PhonVocol. 2001;26:37-46.
- Smith E, Gray M, Dove S, et al. Frequency and effects of teachers voice problems. J Voice. 1997;11:81-7.
- Smith E, Kirchner HL, Taylor M, et al. Voice problems among teachers: differences in gender and teaching characteristics. J Voice.1998;12:328-34.
- Angelillo M, Di Maio G, Costa G, et al. Prevalence of occupational voice disorders in teachers. J Prev Med Hyg. 2009 Mar;50(1):26-32.
- Roy N, Merrill RM, Thibeault S, et al. Prevalence of voice disorders in teachers and the general population. J Speech Lang Hear Res. 2004 Apr;47(2):281-93.
- Bermúdez de Alvear RM, Barón FJ, Martínez-Arquero AG. School teachers’ vocal use, risk factors, and voice disorder prevalence: guidelines to detect teachers with current voice problems. Folia Phoniatr Logop. 2011;63(4):209-15.
- Masféty K.V, et al. Do teachers have more health problems? Results from a French cross-sectional survey. BMC Public Health 2006,6:101.
- Nagra V, Arora S. Occupational stress and health among teacher educators. IJARMSS. August 2013;2(8):1-13.
- Pearson L. C, Moomaw W. The Relationship between Teacher Autonomy and Stress, Work Satisfaction, Empowerment, and Professionalism, Educational Resaerach Quarterly. 2005;29(1):37-53.
- Aslan D, Bilir N, Ozcebe H, ve ark. Prevalence and Determinants of Adolescent Smoking in Ankara. Turkish Journal of Cancer. 2006;36:49-56.
- WHO. GATS-Comparison Fact Sheet Turkey 2008 And 2012. 2013. http://www.who.int/tobacco/ surveillance/survey /gats/gats_turkey_2008v 2012_comparison_fact_sheet.pdf?ua=1 adresinden 04/07/2014 tarihinde erişilmiştir.
- Şengezer T, Sivri F, Dilbaz N, ve ark. Ankara ili Yenimahalle ilçesinde birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuran bireylerde tutun bağımlılığı ve ilişkili risk faktörleri. Türk Aile Hek Derg. 2014;18(1):42-8.
- Türk Toraks Derneği: Dünyada ve Turkiye’de Tütün Kullanımı Epidemiyolojisi. “Tütün ve Tütün Kontrolü” içinde. (ed) Karadağ M, Bilgiç H. İstanbul, AVES Yayıncılık. 2010: 25-34.
- Turgut T, Deveci F, Altuntaş E ve ark. Elazığ’da lise ve dengi okul öğretmenlerine uygulanan sigara anketi sonuçları. Solunum. 2001;3:295-9.
- Aydemir Ç, Vedin-Temiz H, Göka E. Major depresyon ve özkıyımda kognitif ve emosyonel faktörler. Türk Psikiyatri Dergisi. 2002;13(1):33-9.
- Tunç, Z. Edirne’de öğretmenlerin sigara içme ile bırakma davranışları ve etkileyen faktörler. Uzmanlık tezi, Edirne. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi. 2007;38-48.
- Arıcı M, Turgan C, Altun B, et al. Hypertension incidence in Turkey (HinT): a population-based study. J Hypertens. 2010;28:240-4.
- Türkiye İstatistik Kurumu, Türkiye Sağlık Araştırması, 2012, Sayı: 13490. Nisan 2013.
- Satman İ, ve ark. TURDEP II; Türkiye Diyabet, Hipertansiyon, Obezite ve Endokrinolojik Hastalıklar Prevalans Çalışması-II. diyabetkongresi2012.org/pdf/İlhan Satman.pdf. adresinden 21/02/2012 tarihinde erişilmiştir.
- Onat A, Karabulut A, Esen AM, et al. Analysis of all-cause mortality and coronary events in the Turkish Adult Risk Factor Survey 2005. Turk Kardiyol Dern Ars. 2006;34:149-53.
